Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια πάθηση του πεπτικού συστήματος κατά την οποία η καταστροφή της λεπτής δομής της εσωτερικής επιφάνειας του λεπτού εντέρου (βλεννογόνος και εντερικές λάχνες) έχει σαν αποτέλεσμα διαταραχές στην απορρόφηση των βασικών θρεπτικών συστατικών (λίπη, υδατάνθρακες, πρωτείνες), των μεταλλικών στοιχείων (κάλιο, νάτριο, ασβέστιο, σίδηρος κ.λ.π.) και των βιταμινών. Η καταστροφή αυτή οφείλεται σε αλλεργική αντίδραση του οργανισμού στην γλουτένη, ένα σύμπλεγμα πρωτεινών που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι, τη σίκαλη και μερικές φορές την βρώμη.
Ποια είναι οι εκδηλώσεις της κοιλιοκάκης;
Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης εξαρτώνται από τον βαθμό της δυσαπορρόφησης και ποικίλλουν από καθόλου συμπτώματα , ελάχιστα ή ήπια συμπτώματα και τέλος βαριά συμπτώματα. Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες:
1)αυτά που οφείλονται στην δυσαπορρόφηση αυτή καθαυτή και
2)αυτά που οφείλονται στις συνέπειες της όπως π.χ. ανεπάρκεια βιταμινών ή ιχνοστοιχείων
Στην κοιλιοκάκη έχουμε δυσαπορρόφηση και των τριών κύριων κατηγοριών θρεπτικών στοιχείων, δηλαδή των πρωτεινών, των υδατανθράκων αλλά κυρίως των λιπών. Οι τροφές περνούν μέσα στο λεπτό και το παχύ έντερο και μετά αποβάλλονται άπεπτες και αναπορρόφητες. Τα περισσότερα γαστρεντερικά συμπτώματα της κοιλιοκάκης οφείλονται στην δυσαπορρόφηση των λιπών.
Οι ασθενείς με κοιλιοκάκη εμφανίζουν αναιμία, που μπορεί να οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου, φυλλικού οξέος και βιταμίνης Β12. Επίσης μπορεί να έχουν αιμορραγίες ή εκχυμώσεις λόγω μη απορρόφησης της βιταμίνης Κ. Η κακή απορρόφηση βιαμίνης D και Ca οδηγεί σε οστεοπόρωση.
Άλλη εκδήλωση είναι η περιφερική νευροπάθεια όπως επίσης, οι κράμπες(έλλειψη Mg) και η μυική αδυναμία.
Στις γυναίκες μπορεί να εμφανισθούν υπογονιμότητα, διαταραχές του κύκλου (αμηνόρροια, ολιγομηνόρροια, δυσμηνόρροια κλπ), αυτόματες αποβολές και γεννήσεις μικρότερων νεογνών. Ειδικά οι γυναίκες στις οποίες ετέθη τελικά η διάγνωση της κοιλιοκάκης, συχνά αναφέρουν ότι παρατήρησαν την ύπαρξη άλλων πλην των κλασσικών γαστρεντερολογικών συμπτωμάτων πριν τεθεί η διάγνωση της κοιλιοκάκης. Σύμφωνα με μια μεγάλη έρευνα το 40% των γυναικών ανέφερε την ύπαρξη «άλλων», πλην των κλασσικών συμπτωμάτων της κοιλιοκάκης δηλ. διάρροιες, καταβολή,απώλεια βάρους. Ένα ποσοστό από αυτές ανέφερε τις διαταραχές του κύκλου σαν ένα αρκετά πρώιμο σύμπτωμα της νόσου.
Τέλος οι πάσχοντες από κοιλιοκάκη μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές των ηπατικών ενζύμων όπως οι τρανσαμινάσες και η γGT.
Τα παιδιά με κοιλιοκάκη εμφανίζουν καθυστερημένη ανάπτυξη και αν δεν διαγνωσθούν έγκαιρα μπορεί να παραμείνουν με χαμηλό ανάστημα και μετά την ενηλικίωση τους. Είναι συνήθως οκνηρά και έχουν μειωμένη όρεξη. Μερικές φορές τα παιδιά δεν έμφανίζουν καθόλου διάρροιες και το μόνο σύμπτωμα είναι η καθυστέρηση της ανάπτυξης. Κάποια παιδιά έχουν διογκωμένη κοιλιά και αδύνατα χέρια και πόδια. Ο οδοντίατρος μπορεί να διαγνώσει ελάττωση της αδαμαντίνης στα δόντια. Επίσης παρατηρείται οστεοπενία που οφείλεται στην ελάττωση του ασβεστίου. Οι τιμές κάποιων εργαστηριακών εξετάσεων αίματος μπορεί να είναι παθολογικές.
Πως γίνεται η διάγνωση της κοιλιοκάκης;
Η διάγνωση της κοιλιοκάκης τίθεται με βιοψία του λεπτού εντέρου που λαμβάνεται κατά την διάρκεια μιας οισοφαγογαστροσκόπησης από την δεύτερη ή και την τρίτη μοίρα του 12λου. Ο γιατρός σας θα σας δώσει επίσης γενικές εξετάσεις αίματος αλλά και κάποιες ειδικότερες. Αυτές οι τελευταίες περιλαμβάνουν:
- Τα αντιγλοιανδινικά αντισώματα
- Τα αντισώματα έναντι ενδομυίου
- Τα αντισώματα έναντι της ιστικής τρανσγλουταμινάσης